Dzisiejszy odcinek wypełniło nam szereg tematów ważkich i nie cierpiących zwłoki, stąd też rozgadaliśmy się bardziej niż zwykle. Rozpoczęliśmy od warsztatu, omawiając nową wersję programu, z pomocą którego realizujemy nasze nagrania. Rewolucji nie ma, ale jest szansa, że otworzą się przed nami nowe możliwości edycyjne – szczególnie w przypadku nagrywania w językach innych, niż nasz ulubiony język polski.
Odnieśliśmy się krótko do napływającej korespondencji ciesząc się z dyskusji, z dystansem podchodząc do mniej racjonalnych głosów. Poruszyliśmy też kwestię tożsamości regionalnej i lokalnej w Kotlinie Jeleniogórskiej w kontekście spotkania zorganizowanego przez Centrum Historii Zajezdnia. Dotknęliśmy też – na przykładzie Jelcza-Laskowic – problemu polityk miejskich w kontekście lokalnej historii i udziału mieszkańców w jej kreowaniu.
W dziale nowinek jeden z nas opowiadało segregacji dzieci w jednym z regionów Austrii, a drugi o zadziwiającym postępowaniu sądów RFN wobec starań o przywrócenie dobrego imienia członkom opozycji antyhitlerowskiej skazanym na śmierć przez nazistowskich sędziów za zdradę ojczyzny. Tu trochę dłużej rozwodziliśmy się nad mechanizmami oczyszczania praktyki administracyjnej i świadomości społeczeństw post-totalitarnych z bagażu rządów jedynie słusznych Partii.
W części poświęconej lekturom jeden z nas opowiadało angielskojęzycznym podcaście dotyczącym dziejów Niemców (na razie w średniowieczu) oraz o filmie poświęconym gorącym latom końca lat 60. I początku lat 70. w RFN. Drugi zaś przedstawił kapitalną monografię poświęconą historii wizualnej Niemiec od 1945 r. do współczesności a także korespondencję między pewnym pastorem oraz wdową po jednym z członków opozycji antyhitlerowskiej.
Zasadniczym tematem naszego odcinka były jednak decyzje historyków w odpowiedzi na sugestie, groźby mniej lub bardziej zawoalowane lub wręcz zapisy prawne określające przedmiot ich rozważań – a w zasadzie zakreślające granice tego, co powiedzieć historykowi wolno.
Nasze stanowisko w tej kwestii jest jasne – bycie historykiem to wybór, który pociąga za sobą zobowiązania etyczne. Nikt nas nie zmusza do podjęcia tego zawodu. Jeśli ktoś chce być propagandzistą, urzędnikiem Partii lub państwa, ma do tego pełne prawo. I wtedy może swobodnie unikać pewnych tematów, może nawet działać zgodnie z linia Partii, jeśli taki zawód wybierze.
Ale historyk szuka prawdy, dyskutuje, troszczy się o racjonalny kształt pamięci o tych, którzy odeszli oraz o możliwie bliski prawdy obraz przeszłości wykorzystywany do podejmowania decyzji przez tych, którzy żyją. Zazwyczaj to spokojna praca, ale gdy trzeba sprzeciwić się – poprzez dyskusję, nie krzyk i emocje! – mirażom w imię prawdy, historyk nie powinien się wahać. Od tego ma kręgosłup, by stać prosto.
Ramówka
- Rozgrzewka:))
- Nowinki / starowinki – 20:13
- Lektury – 37:37
- Temat przewodni – 1:02
Wymienione w czasie audycji publikacje i materiały:
- Podcast: History of the Germans. Podcast: https://historyofthegermans.com/ (ostatni dostęp: 13.03.2023)
- Film: Baader – Meinhof, reż Uli Edel, Niemcy 2008 https://www.imdb.com/title/tt0765432/?ref_=fn_al_tt_1 (ostatni dostęp: 13.03.2023)
- Dyskusja: Stan badań na temat strat wojennych i działalności Instytutu Strat Wojennych im. Jana Karskiego, https://bit.ly/3ZHYdT2 (ostatni dostęp: 13.03.2023)
- Paul, Gerhard (Hrsg.), Das Jahrhundert der Bilder. Bildatlas 1949 bis heute. Göttingen 2008, https://bit.ly/3Fkd4L2 (ostatni dostęp: 13.03.2023)
- Paul, Gerhard (Hrsg.): Das Jahrhundert der Bilder. Bildatlas 1900 bis 1949. Göttingen 2009, https://bit.ly/406BnEr (ostatni dosten: 13.03.2023)
- Krzysztof Ruchniewicz, Apel z Blois, https://bit.ly/3JB9RJv (ostatni dostęp: 13.03.2023)
