Zaczęliśmy od Słońca i korzyści ze skwerku. Te są niewątpliwe i każdy czytelnik chłonący ciepło uciekającego za szybko lata z nami się zgodzi. Potem dłuższą chwilę poświęciliśmy Karolowi M. i słowu na I. oraz narastającej fali cancel culture za naszą zachodnią granicą.
Doceniając wrażliwość na krzywdę i chęć obrony słabszych ze strony cancelatorów, my jednak dopominamy się uwzględnianie kontekstu. Uważamy bowiem, że kultury nie powinno się wymazywać gumką. Że lepiej próbować się porozumieć i siebie zrozumieć zbierając informacje o minionych kontekstach kulturowych. Paleniu książek, nawet na stosie moralnym, mówimy stanowcze NIE!
W dziale nowinek – starowinek poruszaliśmy kwestie czeskie, honorując w ten sposób podróż studyjną jednego z nas do dawnego Kraju Sudeckiego. Jeden z nas omówił przykłady pełnego werwy sposobu zawierania związków małżeńskich między członkiem rodu Przemyślidów i Babenbergówną, a także niewerbalne i werbalne metody komunikacji między biskupem Pragi (Przemyslidą) i biskupem Ołomuńca w XI w. Na koniec wspomniał o zmianach, jakie w sposobie poruszania się po drogach w Czechach wprowadził hitlerowski okupant tworząc Protektorat.
Drugi z nas mówił o wizycie w jednej z czeskich wsi i powstaniu specyficznego muzeum dokumentującego czeskich „żołnierzy wyklętych”. Dotykając też problemu umiędzynarodowienia tej instytucji muzealnej.
Przedstawiając książki jeden z nas mówił o monografii dziejów Czech, która jest przyjazną dla wszystkich panoramą. Ale niekoniecznie wnikliwą i zawierającą porywającą myśl przewodnią książką koncepcyjną. Drugi prezentował przepięknie wydaną monografię Centralnej Agencji Fotograficznej jednocześnie zadając kłam tezie, że jesteśmy uprzedzeni do trzyliterowych instytucji.
Poruszyliśmy też kwestię pewnego raportu o międzynarodowej widzialności polskich historyków historii najnowszej. Pomysł bardzo ciekawy, ale wykonanie, mówiąc delikatnie, pozostawia sporo wątpliwości. Warto zanim się zapozna z jego wynikami najpierw wnikliwie przeczytać część metodologiczną. I nie dowierzać za bardzo biografiom przedstawionym w tekście.
W części głównej rozmawialiśmy o problemie uniwersalnego lub też lokalnego przedstawiania historii. Punktem wyjścia była znów podróż studyjna jednego z nas, ale problem poruszony przez niego był uniwersalny. Otwarta jest przecież kwestia, jak i dla kogo badamy dzieje?
Czy powinniśmy starać się przedstawiać historię/historie głównie tym, których przodkowie – kulturowi, polityczni, narodowi – są ich bohaterami? Czy ktoś, kto z zewnątrz jest ciekaw tych historii powinien sam uczyć się języka, łamać kody kulturowe, poświęcać więcej sił, środków i energii, by zgłębiać zakamarki dziejowe? A może jednak z założenia powinniśmy się starać kontekstualizować lokalność, pokazywać jej związek z dziejami możliwie szeroko rozumianego otoczenia i starać się wnosić tyle, ile tylko możemy do dziedzictwa całej ludzkości?
Między teorią a praktyką nierzadko jest sporo sprzeczności. Dyskurs naukowy rządzi się prawami podobnymi do innych – są w nim mody, trendy i kody, które trzeba przyswajać, by w ogóle móc włączyć się do dyskusji. Ale ostatecznie nie ulega dla nas wątpliwości, że włączać się do niej w przestrzeni międzynarodowej nie tylko warto. Uważamy, że dla historyka to imperatyw moralny, bo historia każdej grupy i każdej jednostki jest elementem całego dziedzictwa ludzkości. Ma w sobie wartość jako fragment ludzkiej mądrości i doświadczenia. Nie powinno się jej chować pod jakimkolwiek, narodowym czy partyjnym, korcem.
Ramówka:
- Rozgrzewka:))
- Nowinki / starowinki – 8:28
- Lektury – 26:57
- Temat przewodni – 56:36
Wymienione w czasie audycji publikacje i materiały:
- Anna Sobańda, Niemcy wycofują ze sprzedaży książki o Winnetou. Powodem „krzywdzące stereotypy”, https://www.tokfm.pl/Tokfm/7,103086,28834564,niemcy-wycofuja-ze-sprzedazy-ksiazki-o-winnetou-powodem-krzywdzace.html (ostatni dostęp: 29.08.2022)
- Tomasz Grabiński, O trzech takich, co uciekli do Berlina, „Tygodnik Powszechny”, 28.03.2007, https://www.tygodnikpowszechny.pl/o-trzech-takich-co-uciekli-do-berlina-139457 (ostatni dostęp: 29.08.2022)
- Petr Jokes, Czesi Przewodnik po historii narodu i państwa, Kraków: Avalon 2020. https://ksiegarnia.pwn.pl/Czesi-Przewodnik-po-historii-narodu-i-panstwa,940382402,p.html (ostatni dostęp: 29.08.2022)
- Paweł Miedziński, Centralna Agencja Fotograficzna 1951-1991, Szczecin-Warszawa 2021, https://ipn.gov.pl/pl/publikacje/ksiazki/145034,Centralna-Agencja-Fotograficzna-19511991.html (ostatni dostęp: 29.08.2022)
- Raport „Rozpoznawalność polskich historyków dziejów najnowszych za granicą”, https://fundacjakurtyki.pl/raport-rozpoznawalnosc-polskich-historykow-dziejow-najnowszych-za-granica-juz-dostepny/ (ostatni dostęp: 29.08.2022)
