Najnowszy odcinek podcastu #2historykowjedenmikrofon pt. „Viadrus, historia pełna meandrów”. Zaczęliśmy płynnie od rozważań o korzyściach ze znajomości języków słowiańskich. Później wspominaliśmy różne aspekty rzecznych kontekstów kulturowych – od bogów do głodu. Opowiadaliśmy o ideologicznym wykorzystywaniu zwierząt i zdjęć. Ale też o radości obcowania z pięknie wydaną książką. Wreszcie rozpływaliśmy się nad Odrą i jej rolą w dziejach Śląska. Ale czyniliśmy to z powagą właściwą skomplikowanym tematom, zachęcając do spojrzenia na rzekę przez pryzmat jej miejsca w całym ekosystemie, w skomplikowanym świecie minionych i obecnych relacji. I trochę biadaliśmy. Bo jak tu nie biadać w świecie odrzucającym wiedzę na rzecz prostych skojarzeń?
Spotkanie rozpoczęliśmy od wspomnień filmowych w nawiązaniu do poprzedniego odcinka. Wszystko w kontekście transferu kulturowego i pożytków ze znajomości różnych języków. Następnie przeszliśmy do omawiania nowinek starowinek związanych z pewnymi bóstwami humanistycznymi oraz… głodem. Ale wszystko w kontekście płynnych historii.
Jeden z nas przedstawił lekturę związaną z relacjami między ludźmi i zwierzętami, ale w kontekście ideologii władzy. W jaki sposób można wykorzystać hodowlę psów do wzmacniania władzy? Przekonajcie się Państwo sami! Drugi z nas przedstawił kapitalny album o Polsce wydany w 1939 r. przez Ligę Popierania Turystyki. Kilkadziesiąt czarno-białych zdjęć przedstawia najważniejsze zdaniem ówczesnej władzy II RP aspekty funkcjonowania Polski. To także podróż sentymentalna do miast ongiś będących częścią Polski. Druga książka jest przykładem bibliofilskiego wydania klasycznej pracy poświęconej kreowaniu i recepcji świata obrazów w kręgu szkoły Bauhausu.
Głównym tematem naszego spotkania była jednak Odra. Nie skupialiśmy się na bieżących problemach. Staraliśmy się raczej pokazać, czym Odra była dla mieszkańców Śląska w przeszłości. Wspominaliśmy o jej granicznym charakterze. Wskazywaliśmy, jak skomplikowanym organizmem jest rzeka wraz z całym jej ekosystemem.
Dlaczego ludzie w dawnych wiekach nie patrzyli, a i my nie powinniśmy patrzeć na rzekę jako strumień wody przepływający z punktu A do punktu B. Bo Odra, tak jak każda duża rzeka, to setki i tysiące powiązanych relacji między różnymi istotami żywymi i światem nieożywionym. To dziesiątki powiązań ludzi, którzy realizowali setki swoich aktywności w kontakcie z rzekami – bo przecież poza Odrą to setki mniejszych i większych dopływów.
Odra nie była i nie jest ‘ciekiem wodnym’ dla Śląska. To żywy, pulsujący organizm dający regionowi tożsamości, a nam wszystkim szansę dostrzeżenia korzyści z życia w harmonii z naszym otoczeniem. O ile o siebie – w tym i o Odrę – wspólnie dbamy.
Ramówka:
- Rozgrzewka:))
- Nowinki / starowinki – 4:19
- Lektury – 19:43
- Temat przewodni – 40:31
Wymienione w czasie audycji publikacje i materiały:
- Jan Mohnhaupt, Zwierzęta w Trzeciej Rzeszy, przekł. Monika Kilis, Wydawnictwo Poznańskie, 2022 https://wydawnictwopoznanskie.pl/produkt/zwierzeta-w-trzeciej-rzeszy/ (ostatni dostęp: 16.08.2022)
- Walter Moers, Ich hock’ in meinem Bonker, https://youtu.be/LBQLbBpj9bw (ostatni dostęp: 16.08.2022)
- Walter Moers, Thomas Pigor, I’m Sitting In My Bunker, https://youtu.be/grQf9OOphFs (ostatni dostęp: 16.08.2022)
- Poland, by Adam K. Zieliński, Warsaw 1939, https://blokmagazine.com/adam-zielinski-poland-1939/ (ostatni dostęp: 16.08.2022)
- Laszlo Moholy-Nagy, Malarstwo. Fotografia. Film, Katowice 2022, https://www.asp.katowice.pl/uczelnia/wydawnictwa/o-sztuce/malarstwo-fotografia-film.html (ostatni dostęp: 16.08.2022)
- Uwe Rada. Odra. Odra. Życiorys pewnej rzeki, Wrocław 2015, https://www.kew.org.pl/produkt/odra-zyciorys-pewnej-rzeki-uwe-rada/ (ostatni dostęp: 16.08.2022)
- tenże, Ponownie odkrycie Odry, http://www.uwe-rada.de/polski/polski_odkrycie%20odry.html (ostatni dostęp: 16.08.2022)
